ประมาณต้นเดือนมิถุนายน 2557 ที่ผ่านมาผมได้คอมพิวเตอร์เดสก์ท็อปเครื่องใหม่ถอดด้ามแทนเครื่องเก่า (OS: Windows 7) ที่ใช้งานอย่างไม่เคยเกเรมาตลอดเวลากว่า 3 ปี แต่เมื่อใช้เครื่องใหม่ได้ 2-3 วัน (เครื่องยังไม่ทันหมดกลิ่นใหม่ 555) เกิดงานเข้าเต็มๆ เมื่อเครื่องเริ่มมีอาการแปลกๆ คือ เครื่องค้าง/จอดำ ไปอย่างไม่มีปีมีขลุ่ย
รายละเอียดปัญหา
หลังจากได้รับคอมพิวเตอร์เดสก์ท็อปเครื่องใหม่ ผมลงมือทำการติดตั้ง Windows (Windows 8.1 รุ่น 64-บิต มีลิขสิทธ์ถูกต้องครับ) ตามด้วยติดตั้ง/อัปเดทไดรเวอร์ของอุปกรณ์ต่างๆ, เสร็จแล้วจึงติดตั้ง MS Office 2013 (มีลิขสิทธ์ถูกต้องเช่นกันครับ) และโปรแกรมสามัญประจำเครื่อง อย่างเช่น Firefox เป็นต้น ปิดท้ายด้วยการย้ายข้อมูลจากเครื่องเก่า หลังจากใช้เวลาไปกว่า 3 ชั่วโมงในที่สุดเครื่องก็พร้อมใช้งาน เมื่อเริ่มใช้งาน (ผมลงชื่อเข้าใช้ด้วยบัญชีไมโครซอฟท์) ซึ่งเครื่องทำงานได้ดีอย่างที่ควรจะเป็นในตอนแรกแต่เมื่อใช้งานไปได้ 2-3 วัน เริ่มเกิดปัญหาเครื่องค้าง/จอดำ ปัญหานี้จะเกิดเมื่อพยายามทำการปลุกเครื่องคอมพิวเตอร์ให้ออกจากโหมดประหยัดพลังงาน (Sleep) เพื่อใช้งานต่อ อาการคือไม่มีภาพแสดงบนจอ (อาการเหมือนมีสัญญาณแต่ไม่มีภาพ) โดยที่เครื่องยังการทำงานได้ตามปกติ ปุ่ม Numlock, Caps Lock และอื่นๆ ยังทำงานได้ตามปกติ
ปัญหาดังกล่าวนี้จะเกิดทุกครั้งที่ไม่มีการใช้งานเครื่องคอมพิวเตอร์เป็นเวลานาน (เท่าที่ผมสังเกตจะเกิดขึ้นเมื่อไม่มีการใช้งานนานกว่า 1 ชั่วโมง) แต่จะเกิดบนเครื่องที่ติดตั้ง Windows 8.1 64-บิต เท่านั้น (สังเกตจากเครื่องที่ติดตั้ง Windows 8.1 32-บิตไม่เกิดปัญหานี้ครับ) ทำให้ OS กลายเป็นผู้ต้องสงสัยโดยปริยาย
ในความมืดมนของหน้าจอและปัญหาที่ดูเหมือนว่าไม่มีทางออกอื่นนอกจากลง Windows ใหม่ในรุ่น 32-บิต แต่ก่อนที่จะลงมือติดตั้งระบบใหม่นึกขึ้นได้ว่าผมได้เปิดรีโมทเดสก์ท็อปไว้ จึงทดลองทำการรีโมทจากคอมพิวเตอร์อีกเครื่องไปยังเครื่องตัวที่มีปัญหา ปรากฏว่าสามารถเชื่อมต่อและใช้งานผ่านทางได้ตามปกติ ซึ่งหลังจากเชื่อมต่อได้ซักครู่คอมพิวเตอร์ตัวที่มีปัญหาจะกลับมาทำงานได้ตามปกติ มีภาพแสดงบนจอตามปกติ
เมื่อสถานการณ์เปลี่ยนแปลงไปเช่นนี้ ทำให้ผมสงสัยว่าจำเลยของปัญหานี้ไม่น่าจะเป็น OS แต่น่าจะเป็นที่ระบบกราฟิกของเครื่องมากกว่า ซึ่งคอมพิวเตอร์ตัวที่มีปัญหานี้ใช้ AMD Radeon R7 200 Series (ผมไม่ได้ลง AMD Catalyst นะครับ) จากนั้นผมจึงเข้าไปยังหน้าการตั้งค่าของกราฟิกการ์ดแต่ก็ไม่พบสิ่งผิดปกติ (อุปกรณ์ยังทำงานได้ถูกต้อง) ในที่สุดเมื่อค้นหาสาเหตุของปัญหาไม่พบผมจึงตัดสินใจทำการอัปเดทระบบอีกครั้ง โดยคิดว่าถ้าอัปเดทแล้วปัญหายังไม่หายจะลง Windows ใหม้ให้รู้แล้วรู้รอด แต่ในความโชคร้ายยังพอมีโชคดีอยู่บ้างเพราะว่าหลังทำการอัปเดทระบบครั้งนี้ปรากฏว่าสามารถแก้ปัญหาเครื่องค้าง/จอดำได้ครับ
วิธีการแก้ปัญหาแบบถาวร
แม้ว่าการรีโมทสามารถช่วยแก้ไขปัญหานี้ได้แต่ก็เป็นเพียงการแก้ไขเฉพาะหน้า (จะให้นั่งทำรีโมททุกครั้งที่มีปัญหาคงไม่เวิร์ก) สำหรับวิธีที่ผมคิดว่าดีที่สุดในการแก้ปัญหาดังกล่าวนี้คือทำการอัปเดทไดรเวอร์ Graphics Adapter ให้เป็นเวอร์ชันใหม่ล่าสุด ซึ่งในกรณีของผม คือ Graphics Adapter WDDM1.3 – AMD Radeon R7 200 Series (ดูรูปประกอบด้านล่าง) ซึ่งหลังจากทำการอัปเดทผลปรากฏว่าไม่มีปัญหาเครื่องค้าง/จอดำ เมื่อปลุกให้ออกจากโหมดประหยัดพลังงานอีกต่อไป
สรุป
สำหรับผู้ใช้ Windows ทั้งเวอร์ชัน 8.1 หรือเก่ากว่า (เฉพาะฉบับลิขสิทธ์ถูกต้องนะครับ) เมื่อประสบปัญหาการทำงานต่างๆ อย่าด่วนใจร้อนทำการฟอร์แมตเครื่องลง Windows ใหม่ แต่ขอแนะนำให้ทดลองทำการอัปเดทระบบซึ่งนอกจาก (อาจจะ) ช่วยแก้ปัญหาได้และยังช่วยประหยัดเวลาได้อีกด้วย แต่ถ้าอัปเดทระบบเรียบร้อยแล้วปัญหายังไม่หายจากนั้นจะทำการลง Windows ใหม่ก็ยังไม่สายครับ
